Mãng cầu, còn được biết đến với các tên gọi như mãng cầu xiêm, na xiêm hay sầu riêng xiêm, là một loại trái cây quen thuộc tại khu vực Nam Bộ Việt Nam. Không chỉ hấp dẫn bởi hương vị thơm ngon đặc trưng, loại quả này còn được y học cổ truyền đánh giá cao nhờ những công dụng quý giá trong việc hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh. Trong dân gian, mãng cầu đã được sử dụng để bào chế nhiều bài thuốc hiệu quả, được lưu truyền rộng rãi qua nhiều thế hệ.
Mãng cầu hỗ trợ thư giãn thần kinh, giúp ngủ ngon hơn
Cách sử dụng: Dùng khoảng 15–20 lá mãng cầu xiêm tươi, rửa sạch rồi đun với 1 lít nước trên lửa nhỏ trong khoảng 15–20 phút. Sau đó để nguội và uống thay nước lọc hằng ngày, đặc biệt nên uống vào buổi tối trước khi đi ngủ.
Tác dụng: Lá mãng cầu có khả năng làm dịu hệ thần kinh, giúp giảm bớt lo âu, căng thẳng, từ đó hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ, giúp ngủ sâu và tự nhiên hơn.
Điều hòa huyết áp, giảm nguy cơ tăng huyết áp
Cách sử dụng: Lá mãng cầu xiêm sau khi thu hái được rửa sạch, phơi khô dưới bóng râm cho đến khi khô hoàn toàn. Mỗi ngày dùng khoảng 10–15g lá khô, đem hãm với nước sôi như pha trà, hoặc sắc trên lửa nhỏ trong 10–15 phút. Nước sắc hoặc nước hãm có thể dùng uống hằng ngày, đặc biệt vào buổi sáng và chiều. Để tăng hiệu quả hỗ trợ hạ huyết áp, có thể phối hợp lá mãng cầu với các loại dược liệu khác như lá vối hoặc hoa hòe, vốn cũng được biết đến với công dụng thanh nhiệt, lợi tiểu và hỗ trợ tuần hoàn máu.
Công dụng: Trong y học dân gian, mãng cầu xiêm được đánh giá cao nhờ đặc tính giúp thư giãn mạch máu và hỗ trợ quá trình bài tiết qua đường tiểu. Hai cơ chế này góp phần làm giảm áp lực lên thành mạch, từ đó hỗ trợ làm hạ huyết áp một cách tự nhiên mà không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Bên cạnh đó, việc sử dụng nước sắc từ lá mãng cầu thường xuyên còn được cho là có tác dụng làm dịu thần kinh và hỗ trợ sức khỏe tim mạch, rất phù hợp cho những người có nguy cơ cao bị tăng huyết áp hoặc đang trong giai đoạn kiểm soát bệnh lý này.
Kiểm soát đường huyết cho người mắc bệnh tiểu đường
Cách sử dụng: Lấy khoảng 20g lá mãng cầu xiêm đã được phơi khô, rửa sạch, sau đó đun cùng 1 lít nước trên lửa nhỏ trong khoảng 15–20 phút. Chắt lấy nước để nguội và uống rải rác trong ngày, dùng thay nước lọc. Nên sử dụng liên tục trong thời gian từ 2 đến 3 tuần để đạt hiệu quả rõ rệt. Ngoài ra, có thể kết hợp với các loại dược liệu có lợi cho người tiểu đường như lá dâu tằm hoặc khổ qua (mướp đắng) để tăng tác dụng hỗ trợ điều hòa đường huyết.
Công dụng: Một số nghiên cứu sơ bộ và kinh nghiệm dân gian cho thấy rằng lá mãng cầu xiêm có chứa các hợp chất có khả năng hỗ trợ làm giảm nồng độ đường trong máu. Điều này đặc biệt hữu ích đối với người mắc tiểu đường type 2 – loại tiểu đường phổ biến có liên quan đến đề kháng insulin. Bên cạnh tác dụng hỗ trợ giảm đường huyết, việc sử dụng lá mãng cầu thường xuyên còn có thể góp phần cải thiện sức khỏe tuyến tụy và thúc đẩy quá trình chuyển hóa glucose hiệu quả hơn. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần theo dõi chỉ số đường huyết thường xuyên và kết hợp với chế độ ăn uống, vận động và điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa, giảm cảm giác đầy bụng và khó tiêu
Cách sử dụng: Lấy một quả mãng cầu xiêm chín cỡ nhỏ, gọt vỏ, bỏ hạt và xay nhuyễn phần thịt quả. Sau đó trộn đều với một ít gừng tươi đã giã nhỏ cùng khoảng 100ml nước ấm. Uống hỗn hợp này sau bữa ăn chính, đặc biệt là sau các bữa ăn có nhiều dầu mỡ hoặc khó tiêu.
Công dụng: Mãng cầu xiêm là loại trái cây giàu chất xơ hòa tan, có khả năng kích thích nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa tự nhiên và phòng ngừa táo bón. Ngoài ra, nó còn chứa các enzym có tác dụng phân giải thức ăn, giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất hiệu quả hơn. Khi kết hợp với gừng – một nguyên liệu dân gian nổi tiếng với công dụng chống đầy hơi, giảm co thắt dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa – hỗn hợp này trở thành một bài thuốc đơn giản mà hiệu quả cho những người hay bị đầy bụng, khó tiêu, chướng hơi hoặc ăn uống không điều độ. Đây là lựa chọn lý tưởng để cải thiện chức năng tiêu hóa một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, không gây kích ứng.
Lời kết
Mãng cầu không chỉ được biết đến như một loại trái cây thơm ngon, bổ dưỡng mà còn được xem là một vị thuốc quý trong y học dân gian, với nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe. Tuy vậy, việc áp dụng các bài thuốc từ mãng cầu đòi hỏi người dùng phải có hiểu biết rõ ràng về cách sử dụng, liều lượng phù hợp cũng như tình trạng sức khỏe cá nhân. Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu, người sử dụng nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế hoặc thầy thuốc có chuyên môn khi cần thiết. Việc kết hợp hài hòa giữa tri thức y học cổ truyền và các thành tựu khoa học hiện đại là xu hướng chăm sóc sức khỏe toàn diện, giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh một cách bền vững và an toàn.