Lịch Sử Của Nước Mắm Truyền Thống

Không ai biết chính xác nghề làm nước mắm ở Việt Nam có từ bao giờ, nhưng có thể nói, nó đã hình thành từ rất sớm, gắn liền với cuộc sống của cư dân ven biển – nơi có nghề đánh bắt cá và làm muối phát triển mạnh. Khi cá đánh bắt về nhiều, người dân đã nghĩ ra cách kết hợp cá với muối để ướp và ủ trong thời gian dài, không chỉ để bảo quản mà còn vô tình tạo ra một loại nước rỉ từ cá lên men – chính là nước mắm nguyên thủy.

Theo ghi chép trong sử sách, mãi đến năm 997 – dưới thời nhà Lê sơ, nước Đại Việt mới chính thức không còn phải cống nạp nước mắm cho triều đình nhà Tống. Điều này cho thấy nghề làm nước mắm đã tồn tại từ rất lâu trước đó, và đã đạt đến trình độ tinh xảo, được coi trọng như một sản vật quý. Trải qua hàng thế kỷ, nước mắm truyền thống Việt Nam không chỉ là một loại gia vị, mà còn là biểu tượng của tinh hoa ẩm thực dân tộc, được người Việt lưu truyền và gìn giữ đến tận hôm nay.

Nước mắm là tên gọi chung cho sản phẩm được lên men tự nhiên từ cá và muối, có dạng lỏng trong suốt, màu sắc từ nâu vàng đến cánh gián, mang hương thơm nồng đặc trưng và vị ngọt hậu sâu lắng. Hương vị và màu sắc của nước mắm có thể thay đổi tùy theo vùng miền, tuy nhiên điểm chung là độ đạm càng cao thì hương vị càng đậm đà và chất lượng càng được đánh giá cao. Đây là loại gia vị không thể thiếu trong gian bếp của người Việt, góp phần tạo nên bản sắc độc đáo của ẩm thực dân tộc.

Nghề làm nước mắm đã có lịch sử hàng trăm năm, được cho là xuất hiện từ khi con người biết đánh bắt cá và khai thác muối để bảo quản thực phẩm. Cũng chính nhờ sự kết hợp đơn giản nhưng tinh tế giữa hai nguyên liệu này mà nước mắm ra đời và trở thành một phần không thể tách rời trong đời sống ẩm thực Việt Nam.

Lịch sử ghi chép đầu tiên về nước mắm có thể tìm thấy trong cuốn “Đại Việt sử ký toàn thư”, bản khắc in năm Chính Hòa thứ 18 (1697). Sách ghi lại sự kiện vào năm 997, vua Tống Chân Tông của Trung Hoa đã ban chiếu phong vương cho vua Lê Đại Hành và đồng thời bãi bỏ lệ cống nước mắm mà Trung Hoa từng áp đặt lên Đại Việt. Điều này chứng minh rằng, ít nhất từ thế kỷ X, người Việt đã biết làm và sử dụng nước mắm như một sản vật quý.

Bước sang đầu thế kỷ 20, các nhà khoa học Pháp cũng bắt đầu quan tâm và nghiên cứu nước mắm Việt Nam. Tiêu biểu là nhà khoa học M.E. Rose, người đã tiến hành các nghiên cứu chuyên sâu về thành phần hóa học, góp phần nâng cao giá trị khoa học và uy tín quốc tế cho loại gia vị truyền thống này.

Ngày nay, nước mắm không chỉ đơn thuần là gia vị mà còn là một di sản văn hóa ẩm thực lâu đời, thể hiện sự khéo léo, tinh tế và sáng tạo của người Việt qua nhiều thế hệ.

Chắc chắn rằng hầu hết mọi món ăn trong ẩm thực Việt đều không thể thiếu nước mắm – thứ gia vị đã gắn liền với bữa cơm gia đình qua bao thế hệ. Dù là món cá kho, thịt kho, món nộm, gỏi, nem hay đơn giản là bát canh rau luộc, chỉ cần một chút nước mắm nêm nếm vừa đủ cũng đủ làm dậy lên hương vị đậm đà, kích thích vị giác và mang đến sự hài hòa trọn vẹn cho món ăn.

Nước mắm không chỉ tạo nên vị mặn mà còn góp phần “kết nối” các nguyên liệu, làm nổi bật từng tầng hương, lớp vị trong mỗi món ăn. Điều đặc biệt là dù có hàng trăm loại gia vị hiện đại khác nhau, nước mắm truyền thống vẫn luôn giữ vị trí không thể thay thế trong lòng người Việt.

Tuy nhiên, để món ăn thơm ngon và hài hòa nhất, việc nêm nếm nước mắm cũng đòi hỏi sự tinh tế của người đầu bếp. Theo kinh nghiệm từ ông bà ta xưa và các đầu bếp danh tiếng, nước mắm truyền thống – với vị mặn dịu, hậu ngọt sâu và hương thơm tự nhiên từ cá – chính là “linh hồn” của ẩm thực Việt. Không chỉ ngon mà còn giàu dinh dưỡng, nước mắm truyền thống luôn là lựa chọn hàng đầu để tạo nên những bữa

Tự hào là linh hồn của ẩm thực Việt, nước mắm truyền thống không chỉ là một loại gia vị mà còn là biểu tượng của văn hóa, của sự tinh tế trong từng bữa ăn gia đình. Trải qua bao thế kỷ, nước mắm vẫn giữ nguyên giá trị, vẫn hiện diện trong từng mâm cơm, từng món ăn, gắn bó mật thiết với đời sống người Việt. Vì thế, gìn giữ và trân trọng nước mắm truyền thống cũng chính là giữ gìn một phần bản sắc văn hóa dân tộc, để những hương vị quê hương mãi được lan tỏa và trường tồn theo thời gian.